Profesor – humanista z Gdańska. Wspomnienie o Andrzeju Chodubskim (1952–2017)

Marceli Kosman
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

STUDIA I ANALIZY

Indukcyjna metoda Feliksa Konecznego w badaniu cywilizacji i praw dziejowych

Krzysztof Kofin, Mateusz Kofin
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Streszczenie: Artykuł przedstawia indukcyjną metodę badawczą stosowaną przez krakowskiego historiozofa Feliksa Konecznego, służącą w badaniu cywilizacji oraz praw dziejowych, które według uczonego udowodniły, że historia stoi na równi z naukami przyrodniczymi.
Słowa kluczowe: historiozofia, metoda indukcyjna, cywilizacja, quincunx, prawa dziejowe

Pojęcie „socjalizmu” w myśli politycznej Alexisa de Tocqueville’a

Jonathan Scovil
Uniwersytet Warszawski

Streszczenie: Artykuł stanowi analizę oryginalnego ujęcia socjalizmu, zarysowanego w pismach Alexisa de Tocqueville’a. Autor wychodzi od nakreślenia historycznego kontekstu, w jakim kształtowały się poglądy francuskiego myśliciela w tym obszarze, odnosząc się do jego doświadczeń z okresu rewolucji lipcowej 1830 r. oraz rewolucji lutowej 1848 r. Następnie przechodzi do szczegółowej analizy jego definicji socjalizmu, czyniąc niezbędne odwołanie do wyznawanej przez niego republikańskiej koncepcji wolności i roli, jaka przypada obywatelowi w demokracji. Na zakończenie autor przygląda się Tocqueville’owskiej wizji genezy myśli socjalistycznej, wiązanej przez arystokratę z niepokojami, jakie nieuchronnie rodzi system demokratyczny.
Słowa kluczowe: Alexis de Tocqueville, socjalizm, wolność, rewolucja francuska, II Republika Francuska

Rewolucja nihilizmu. Narodowy socjalizm a realizm polityczny w myśli Hermanna Rauschninga

Mateusz Ambrożek
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Streszczenie: Artykuł traktuje o realizmie politycznym u Hermanna Rauschninga. Pokrótce zostały tu omówione historyczne podwaliny poglądów H. Rauschninga, zestawienie teorii realizmu politycznego z jej wersją u niemieckiego autora, wyróżnienie dwóch typów realizmu oraz zestawienie teorii z praktyką. Autor chciał podkreślić defensywny charakter rauschningowskiego realizmu nastawiony na obronę stanu posiadania sprzed rewolucji narodowosocjalistycznej. H. Rauschning nie wymagał od realistów tworzenia nowych podejść – opierał się na założeniu, że kontynuowanie polityki pokojowego rozwoju stosunków między państwami podtrzyma pomyślną koniunkturę. W temacie dwóch typów realizmu H. Rauschning wymienił realizm sensu stricto, opierający się na wcześniej wymienionej obronie stanu posiadania, oraz realizm narodowosocjalistyczny, który opierał się na podporządkowaniu prawideł prowadzenia działania politycznego dla abstrakcyjnych celów. Zdaniem H. Rauschninga takie działanie wypaczało sens realizmu, ponieważ z jednej strony zacierało granicę między rzeczywistymi uwarunkowaniami polityki a spłaszczeniem ideologicznym; z drugiej strony stwarzało możliwość realizowania scenariusza politycznego niezgodnego z żywotnymi interesami społeczności, która została objęta jurysdykcją danej władzy. Autor wymieniał także enumeratywnie zagrożenia związane z wypaczonym stosowaniem wyznaczników teorii realizmu, które prowadziły do utraty pierwotnego znaczenia przez uniwersalne pojęcia polityczne.
Słowa kluczowe: narodowy socjalizm, realizm polityczny, Hermann Rauschning, teoria polityki, praktyka polityczna

* * *

Polityka antyterrorystyczna jako dylemat demokracji liberalnej

Marek Górka
Politechnika Koszalińska

Streszczenie: Terroryzm jest zjawiskiem szkodliwym dla demokratycznych rządów i społeczeństw. Poza widocznymi i bezpośrednimi skutkami ataków na osoby postronne, zamachy terrorystyczne osłabiają wartości demokratyczne, w tym również zaufanie do instytucji państwowych i praw regulujących ich funkcjonowanie. W wyniku użycia ograniczeń instytucjonalno-prawnych ze strony państwa mogą pojawić się podziały społeczno-polityczne oparte na wzajemnej eskalacji i antagonizmie wobec określonych jednostek lub grup. Tak zaistniała sytuacja wywołuje konfl ikty, niszcząc istniejące kompromisy i często z trudem wypracowane porozumienia między poszczególnymi stronami. Zjawisko terroryzmu jest nie tylko wyzwaniem dla rządów demokratycznych, ale także odnosi się do polityki bezpieczeństwa oraz stosunków między państwami. Skutki terroryzmu stwarzają poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa i stabilności
przestrzeni publicznej.
Słowa kluczowe: polityka bezpieczeństwa, antyterroryzm, kontrwywiad, wolność, prywatność, prawo

Retoryka populistyczna w parlamentarnej kampanii wyborczej w Republice Czeskiej z 2017 r.

Tomasz Kasprzak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Streszczenie: W artykule pokazane zostały historyczne uwarunkowania partii o populistycznym wymiarze. Populizm ukazany został jako zjawisko o wielu płaszczyznach konceptualizacji. W celu połączenia rozważań na temat populizmu i systemu partyjnego badane były czeskie ugrupowania, które można wpisać w nurt zwany zazwyczaj we współczesnej politologii nowym populizmem. Przedmiotem badań nie były ugrupowania marginalne czy też partie oderwane, a te, które od 1993 r. obecne są na czeskiej scenie politycznej: Č SSD, ODS, TOP09, KDU-Č SL, ANO 2011, KSČM.
Słowa kluczowe: populizm, Republika Czeska, kampania wyborcza

Kreowanie rzeczywistości w filmach dokumentalnych. Kazsus Leni (Helene Amalie Berthy) Riefenstahl na podstawie produkcji Triumf woli i Olympia

Dominika Narożna, Aleksandra Jeż
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Streszczenie: Celem artykułu naukowego jest przedstawienie życiorysu reżyserki Leni Riefenstahl z naciskiem na jej twórczość w zakresie filmu dokumentalnego, na przykładzie dwóch produkcji Triumf woli i Olympia. Autorki stawiają hipotezę o kreowaniu rzeczywistości przez twórczynię tych dzieł. Prezentują narzędzia propagandy, jakich reżyserka użyła w dokumentach. Korzystają przy tym z analizy zawartości materiałów audiowizualnych, metody historycznej oraz dedukcji. Okazuje się, że L. Riefenstahl miała ogromny warsztat zawodowy, była nowatorska i niekonwencjonalna w swojej pracy w roli reżysera, a własne doświadczenia z innych płaszczyzn działalności doskonale potrafiła przełożyć na sferę produkcji audiowizualnej. Stąd też krytycy filmowi doceniają jej dorobek w zakresie innowacyjności i w kwestiach technicznych. Jednak jej dzieła były na usługach III Rzeszy. Zauważa się w nich kult wodza, zamiłowanie do symboliki i wiarę w działania NSDAP.
Słowa kluczowe: L. Riefenstahl, A. Hitler, fi lm dokumentalny, Triumf woli, Olympia, kreowanie rzeczywistości, manipulacja

Samospaleńcy jako nowy ruch społeczny? Próba systematyzacji zjawiska w ujęciu integralnym i systemowym

Marcin Wałdoch
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Do aktów samospalenia dochodzi od tysięcy lat, a zjawisko swoje najsilniejsze ognisko ma w Azji. Globalizacja i unifikacja sprzyjają błyskawicznemu przekazywaniu informacji. Do samospaleń dochodzi również poza systemem, wobec którego samospaleniec występuje w formie protestu, o czym może dowiedzieć się opinia publiczna na świecie i w systemie, którego protest dotyczy. Wbrew obiegowym opiniom samospaleń dokonuje się przede wszystkim z przyczyn politycznych i społecznych, głęboko altruistycznych, a nie jak to proponują rozumieć przedstawiciele reżimów niedemokratycznych, z powodu chorób psychicznych i społecznego niedostosowania ofi ar. Zjawisko samospaleń z przyczyn politycznych zasługuje na systematyczną obserwację i analizę ze strony przedstawicieli nauk o polityce, gdyż podobnie jak miało to miejsce w Tunezji (2010), samospalenie może być znakiem głębokich przemian politycznych na obszarze wielu państw. Samospalenia wywoływane są przez rządzących i posiadających władzę w różnych wymiarach życia poprzez łamanie praw człowieka.
Słowa klucze: samospalenie, analiza systemowa, nowe ruchy społeczne, globalizacja, prawa człowieka

Slaktywizm – iluzoryczna aktywność czy realne działanie?

Agnieszka Pazderska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Rozwój nowych technologii na przełomie XX i XXI w. doprowadził do znacznej wirtualizacji codziennego życia. Młodzi ludzie coraz częściej postrzegają nowe media jako przestrzeń do kreowania własnej tożsamości, a także jako źródło poznania wirtualnych znajomych. Slaktywizm, który przez większość badaczy określany jest mianem pejoratywnego zjawiska, w obecnej rzeczywistości wykorzystywany jest także do propagowania różnych wydarzeń czy kampanii społecznych. Głównym celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy bierny aktywizm stanowi tylko iluzoryczną aktywność młodych ludzi, czy wręcz przeciwnie, może prowadzić do większego zaangażowania w realnym życiu.
Słowa kluczowe: slaktywizm, kliktywizm, aktywizm internetowy, nowe media, młodzież

* * *

Impeachment w Hispanoameryce w latach 1993 – 2015 w ujęciu komparatywnym

Piotr Walewicz
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Nagła zmiana władzy i niedokończone kadencje towarzyszą polityce państw latynoamerykańskich od samego początku ich powstania. Przez ponad półtora wieku następowało to wyłącznie w wyniku zamachów stanu, przewrotów lub rewolucji, natomiast demokratyzacja tzw. trzeciej fali przyniosła nowe, demokratyczne i legalne sposoby usuwania ze stanowisk najważniejszych osób w państwie. Celem artykułu jest porównanie wybranych przypadków impeachmentu, który zastąpił w miarę powszechnie zamach stanu, choć podłoże polityczne, gospodarcze i społeczne każdego przypadku było odmienne. Po analizie siedmiu przypadków udało się wskazać pewne prawidłowości, jak odwoływanie prezydenta z powodu skandalu korupcyjnego lub niewypełniania obietnic wyborczych i masowych wyrazów niezadowolenia obywateli z neoliberalnych reform. Impeachmenty są z jednej strony bardzo pożądaną alternatywą dla rozwiązań siłowych, a jednocześnie ich częstość świadczy o wadach istniejących systemów politycznych.
Słowa kluczowe: impeachment, demokracje nieskonsolidowane, Ameryka Łacińska – polityka XX i XXI w.

Pokój niemożliwy – Kurdowie w Turcji pod rządami AKP

Adam Martofel
Centrum Analiz Strategicznych i Bezpieczeństwa

Streszczenie: Celem niniejszego artykułu jest omówienie polityki Republiki Turcji pod rządami AKP wobec Kurdów, największej mniejszości etnicznej w tym kraju. Głównym punktem odniesienia jest sytuacja wewnętrzna w Turcji w pierwszej dekadzie XXI w. Autor wskazuje na początki kolejnego etapu konfl iktu kurdyjsko-tureckiego, biorąc pod uwagę wyniki wyborów prezydenckich i parlamentarnych w latach 2014 – 2015 oraz politykę Turcji po nieudanej próbie zamachu stanu w lipcu 2016 r. Artykuł przedstawia nową falę represji politycznych wobec Kurdów i omawia kwestię kurdyjską jako jeden z głównych problemów kluczowych regionalnych graczy, uwzględniając Turcję, Iran, Syrię oraz Federację Rosyjską. Ponadto artykuł wskazuje zaangażowanie militarne Turcji w wojnie domowej w Syrii i implikacje tegoż zaangażowania dla sytuacji Kurdów w Turcji i w regionie. W wyniku analizy autor podkreśla możliwość wzmocnienia kurdyjskich nastrojów nacjonalistycznych oraz zwiększenia wsparcia Kurdów dla PKK. Efektem nowej strategii walki z PKK może być postępująca polaryzacja polityczna. Jest więc również prawdopodobne, że PKK zintensyfi kuje swoją działalność. Jednocześnie strategia ta może skutkować konsolidacją elektoratu AKP i Erdoğana i w rezultacie umocnieniem rządu. W wymiarze regionalnym strategia ta wymaga zwiększonej aktywności Turcji w Iraku i Syrii. Biorąc pod uwagę relacje pomiędzy PKK i PYD, turecka interwencja wojskowa w Syrii i zaangażowanie w Iraku mogłyby doprowadzić do większej konsolidacji Kurdów we wszystkich trzech państwach. W kwestii stosunków międzynarodowych skutkować to może spotęgowaniem napięć pomiędzy Turcją i Iranem oraz rządem w Bagdadzie.
Słowa kluczowe: Kurdowie, Turcja, konfl ikt kurdyjsko-turecki, AKP, proces pokojowy

Priorytety polityki zagranicznej Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej i Republiki Korei

Mateusz Danielewski
Uniwersytet Warszawski

Streszczenie: Celem artykułu jest analiza priorytetów polityki zagranicznej obu Korei, tj. Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej
(KRL-D) i Republiki Korei. Autor skupił się na aktualnym okresie. Aby powyższy cel osiągnąć, autor niniejszej pracy postawił kilka podstawowych pytań badawczych: jakie są priorytety północnokoreańskiej polityki zagranicznej oraz jakie są priorytety południowokoreańskiej polityki zagranicznej? Praca pozwala zwrócić uwagę, na ile interesy narodowe i polityki zagraniczne obu Korei różnią się od siebie. Temat jest aktualny i dotychczas nie był badany w polskich artykułach naukowych. Autor podjął się próby wypełnienia tej luki. W kręgu priorytetów polityki zagranicznej KRL-D leży stosowanie wszystkich możliwych środków w celu przetrwania reżimu na arenie międzynarodowej. Natomiast priorytetem polityki zagranicznej Republiki Korei jest przede wszystkim dążenie do pogłębiania współpracy gospodarczej z Chinami, Japonią, Stanami Zjednoczonymi i Rosją.
Słowa kluczowe: polityka zagraniczna, KRL-D, Republika Korei, priorytety, stosunki międzynarodowe

Przemoc i społeczne skutki konfliktów w Liberii i Sierra Leone

Anna Stańczyk
Uniwersytet Łódzki

Streszczenie: Wojna domowa w Liberii rozpoczęła się w 1989 r., kiedy kraj ten został zaatakowany przez rebeliantów z Narodowego Frontu Patriotycznego Liberii (National Patriotic Front of Liberia, NPFL), kierowanego przez Charlesa Taylora. W Sierra Leone natomiast wojna domowa została zapoczątkowana w 1991 r. przez Zjednoczony Front Rewolucyjny (Revolutionary United Front, RUF), dowodzony przez Fodaya Sankoha. Artykuł opisuje specyfi kę konfliktów w Liberii i Sierra Leone. Omawia kontekst społeczny i gospodarczy wojen, a także przyczyny ich długotrwałości. Ponadto przedstawia działania społeczności międzynarodowej na rzecz zakończenia przedłużającej się wojny domowej w Sierra Leone oraz znaczenie polityki „broń za diamenty”. W artykule wykorzystana została historyczno-analityczna metoda badawcza.
Słowa kluczowe: Afryka, konflikty, Liberia, Sierra Leone, krwawe diamenty, handel bronią

Partnerstwo NATO–Szwecja

Bartosz Szczepaniak
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Artykuł charakteryzuje relacje pomiędzy największym na świecie paktem militarnym – Sojuszem Północnoatlantyckim i krajem neutralnym – Szwecją. Analizie poddane zostało partnerstwo oparte na płaszczyźnie stricte militarnej, pozawojskowej oraz aspekty dotyczące współpracy tychże podmiotów, jak choćby sprawa neutralności czy też wydarzenia związane z aneksją Krymu i rosnącym zagrożeniem ze strony Rosji. Badania związane z tematem artykułu zostały oparte na analizie ofi cjalnych dokumentów NATO, notatek prasowych czy ofi cjalnych doniesień związanych z konkretnymi wydarzeniami. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy kraj neutralny może współpracować z NATO oraz czy faktycznie między NATO i Szwecją zachodzi relacja partnerska. Oprócz powyższych zagadnień w artykule podjęto się próby zdefi niowania pojęć: neutralność, polityka neutralności oraz partnerstwo. Po analizie dostępnych treści z całą stanowczością można stwierdzić, że na linii NATO–Szwecja zachodzi więź partnerstwa.
Słowa kluczowe: NATO, Szwecja, partnerstwo, neutralność, wojsko, bezpieczeństwo strategiczne

Międzynarodowy Komitet Błękitna Tarcza w systemie ochrony dóbr kultury

Joanna Iwaszkiewicz
Urząd Miasta Torunia

Streszczenie: Artykuł jest analizą funkcjonowania Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy w systemie ochrony dóbr kultury w warunkach wojny i klęsk żywiołowych, na tle międzynarodowego systemu ochrony dóbr kultury. Autorka dokonała analizy problemu poprzez pryzmat międzynarodowego stanu prawnego ochrony dóbr kultury oraz praktycznych działań Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy na świecie i w Polsce. Ochrona dóbr kultury w warunkach zagrożeń wojennych i klęsk żywiołowych jest ważnym elementem polityki kulturalnej państwa oraz działań wspólnoty międzynarodowej realizowanym na podstawie prawa międzynarodowego. Mimo ponadstuletniego doskonalenia prawa ochrony dziedzictwa kultury w dalszym ciągu dochodzi do licznych zniszczeń obiektów kultury. Nieskuteczność ochrony realizowanej przez państwa spowodowała włączenie się w proces ochrony międzynarodowych organizacji pozarządowych. Jedną z nich jest Międzynarodowy Komitet Błękitnej Tarczy, który skupia komitety krajowe działające na rzecz przygotowania ochrony dóbr kultury w okresie konfl iktów i klęsk żywiołowych. Działania organizacji pozarządowych stwarzają szersze możliwości ochrony dóbr kultury w warunkach różnorodnych zagrożeń.
Słowa kluczowe: dobra kultury, łup wojenny, ochrona dóbr kultury, Błękitna Tarcza

Pedofilia w Kościele katolickim za pontyfikatów Benedykta XVI i papieża Franciszka

Agata Płachecka
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Jednym z głównych problemów wewnętrznych o charakterze społecznym, z którym przez okres dwóch ostatnich pontyfi katów zmaga się instytucja Kościoła katolickiego, jest występowanie w jego szeregach procederu pedofilii. Artykuł stanowi analizę różnicy w podejściu do problemu na przestrzeni dwóch ostatnich pontyfi katów, a badana skala zjawiska oraz zasięg terytorialny pozwala bez wątpienia nadać temu procederowi charakter globalny. W oparciu o analizy pontyfikatów wyraźnie zarysowuje się obraz problemu pedofi lii w Kościele jako spuścizny po wieloletniej polityce tuszowania tego typu nadużyć seksualnych przez zwierzchników Kościoła. Ujawnienie przypadków nadużyć seksualnych, których dopuszczali się duchowni względem nieletnich w poszczególnych krajach, były bezpośrednią przyczyną kryzysu tamtejszych Kościołów powszechnych przypadających na okres pontyfikatu Benedykta XVI i papieża Franciszka.
Słowa kluczowe: Kościół katolicki, pedofilia, nadużycia seksualne, prawo kanoniczne, pontyfikat

* * *

Myśl polityczna polskiego konspiracyjnego ruchu narodowego w czasie II wojny światowej

Piotr Kurzawa
Uniwersytet Wrocławski

Streszczenie: Narodowcy byli jednym z liczniejszych polskich ruchów politycznych w trakcie II wojny światowej. Czynnie angażując się w walkę z okupantem, ponieśli dotkliwe straty, jednak nie przeszkodziło im to w stworzeniu znacznego dorobku z dziedziny myśli politycznej. Celem artykułu jest zaprezentowanie myśli politycznej polskiego ruchu narodowego w latach II wojny światowej. Zastosowane zostały metody historyczne, jakościowe oraz metoda porównawcza. Całość została podzielona na części, w których autor zajmuje się takimi zagadnieniami z myśli politycznej, jak: cele wojenne Polski, wizja granic państwa, stosunek do mniejszości narodowych, wizja ustroju politycznego, wizja gospodarki, wizja bezpieczeństwa kraju oraz oświata i wychowanie. Artykuł ma ukazać, jak bogaty jest dorobek tamtych pokoleń.
Słowa kluczowe: myśl polityczna, ruch narodowy, konspiracja, cele wojenne, granice, mniejszości narodowe, ustrój, gospodarka, bezpieczeństwo kraju, oświata, wychowanie

Jak być polskim Żydem i zwolennikiem syjonizmu rewizjonistycznego po 1939 r.? Rzecz o losach Jakuba Perelmana

Dominik Flisiak
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Streszczenie: Jakub Perelman, autor wspomnień urodził się 20 grudnia 1902 r. w Warszawie. Politycznie związany był z syjonistami – rewizjonistami. Ruch ten powstał po I wojnie światowej dzięki działalności Włodzimierza Żabotyńskiego. Był poetą, żołnierzem oraz politykiem. Wspomnienia J. Perelmana dotyczą jego aktywności politycznej, relacji polsko-żydowskich w okresie II Rzeczypospolitej Polskiej, wydarzeń z II wojny światowej, a także jego zapatrywań za życie w Polsce Ludowej. Ostatni fragment wspomnień jest związany z Izraelem, w którym J. Perelman znalazł się na początku lat 60. XX w.
Słowa kluczowe: Perelman, Żabotyński, Polska, Palestyna, komunizm

Bezpieczeństwo socjalne sportowców w PRL w latach 70. XX w. na przykładzie piłki nożnej

Konrad Papuziński
Zespół Szkół nr 15 Mistrzostwa Sportowego w Bydgoszczy im. Teresy Ciepły

Streszczenie: Artykuł dotyczy bezpieczeństwa socjalnego sportowców w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w latach 70. XX w. na przykładzie piłki nożnej. Autor koncentruje uwagę na zarobkach i dostępie do dóbr luksusowych najbardziej znanych polskich zawodników. Podkreśla ich pochodzenie społeczne, możliwości rozwoju zawodowego oraz osobistą cenę powodzenia. Praca jest oparta na różnorodnych źródłach, w tym, co szczególnie ważne, także na relacjach i źródłach wywołanych.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo socjalne, PRL, sportowcy

NSZZ „Solidarność” lat 1980 – 1990 jako czynnik integrujący region kujawsko-pomorski

Stefan Pastuszewski
Bydgoska Szkoła Wyższa

Streszczenie: NSZZ „Solidarność” nie akceptował dezintegracji państwa poprzez rozbicie w 1975 r. struktur administracyjnych na 49 małych województw i likwidację powiatów. Zarówno w swoim programie, jak i w bieżącej działalności dążył do działań wspólnotowych. Podobnie było w regionie kujawsko-pomorskim, gdzie związkowcy zarówno w okresie jawnej działalności, jak i w konspiracji dążyli do utworzenia związkowego makroregionu w granicach zlikwidowanego w 1975 r. województwa bydgoskiego. Do 1989 r. współpraca między regionami związkowymi Bydgoszczy, Torunia i Włocławka była bardzo dobra. Doświadczenie „Solidarności” można obecnie wykorzystać w procesie integracji województwa kujawsko-pomorskiego jako ideę solidarności regionalnej, czyli poczucie wzajemnej zależności i wzajemnej odpowiedzialności za pomyślność i rozwój całego regionu.
Słowa kluczowe: Solidarność, region, integracja, współpraca

* * *

Polityka kosmiczna Polski in statu nascendi

Arkadiusz Woźniak
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Streszczenie: Celem artykułu jest analiza działań władz polskich dotyczących tworzenia polityki kosmicznej RP. Przedstawiona została aktywność przestrzeni kosmicznej w XX w. oraz rozwój współpracy z organizacjami międzynarodowymi. Przeanalizowano umowy dwustronne i możliwości nowych form działań, a także podmioty prywatne jako współtwórców polityki kosmicznej. Wskazano zadania w procesie tworzenia polityki kosmicznej Polski, podział kompetencji, wykorzystanie możliwości związanych z programami opcjonalnymi. Ponadto zaprezentowano reformę sposobu zarządzania, finansowania poprzez wybór kilku płaszczyzn działania oraz przyjęcie hierarchii zadań kluczowych dla państwa, aby zagwarantować skuteczną realizację założonych projektów.
Słowa kluczowe: polityka, przestrzeń kosmiczna, agencja, działalność

Niezrealizowana koalicja PO–PiS w świetle wybranych publikacji prasowych

Jan Kujawski
Uniwersytet Warszawski

Streszczenie: Autor artykułu analizuje problematykę związaną z nieudaną próbą sformułowania rządu Platformy Obywatelskiej (PO) oraz Prawa i Sprawiedliwości (PiS) po wyborach parlamentarnych w 2005 r. Będąca podstawą artykułu analiza treści obejmuje wybrane teksty związane z tworzeniem koalicji, pojawiające się w dwóch tytułach prasy codziennej: „Gazecie Wyborczej” oraz „Rzeczpospolitej” w okresie od 1 września 2005 r. do 31 października 2005 r. Rozważania skoncentrowane zostały na wyodrębnieniu najważniejszych tematów stanowiących różnice pomiędzy obiema partiami. Celem artykułu było zbadanie dyskursu prasowego i w jego następstwie odpowiedź na pytanie, w jaki sposób na łamach dwóch tytułów prasy codziennej zostały przedstawione główne powody nieutworzenia koalicji PO–PiS.
Słowa kluczowe: koalicja PO–PiS, analiza treści, analiza zawartości, socjologia polityki, historia najnowsza

Proces boloński a kondycja szkolnictwa wyższego w Polsce

Bartosz Mazurkiewicz
Uniwersytet Szczeciński

Streszczenie: Szkolnictwo wyższe w dobie globalizacji, rozwijającej się specjalizacji, interdyscyplinarności, umiędzynarodowieniu – stale ewoluuje. Dzięki procesowi bolońskiemu dostosowuje się europejską edukację do zachodzących zmian. W szczególności dotyczy to zmian w sposobie kształcenia na poziomie szkolnictwa wyższego, wprowadzaniu norm jakości, promowaniu mobilności, tworzeniu uniwersalnych, porównywalnych ram kwalifi kacji. W artykule opisano pokrótce historię Procesu Bolońskiego; scharakteryzowano narzędzia służące realizacji podstawowych celów; dokonano wstępnej oceny stanu szkolnictwa wyższego w Polsce na tle innych krajów Europy; podjęto próbę określenia perspektyw na przyszłość, kierunków rozwoju i wyzwań.
Słowa kluczowe: proces boloński, szkolnictwo wyższe

* * *

Aksjologiczne uwarunkowania działalności organizacji proobronnych oraz klas mundurowych w Polsce po 2010 r.

Adam Sokołowski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Przedmiotem artykułu są aksjologiczne uwarunkowania działalności organizacji paramilitarnych oraz szkół z klasami mundurowymi. W ramach artykułu autor prezentuje narrację towarzyszącą tworzeniu oraz działalności podmiotów edukacyjnych i szkoleniowych. Celem praktyczno-wdrożeniowym jest wskazanie rozróżnienia między pobudkami kandydatów do szkół z klasami wojskowymi oraz kandydatów do organizacji paramilitarnych. Zauważone zostały różnice w podejściu do kandydatów wynikające z odmiennych grup docelowych. Wyszczególnione cechy i kształt rekrutacji mogą być pomocne zarówno dla dyrekcji szkół, jak i dowódców organizacji paramilitarnych i proobronnych, ale także dla innych środowisk związanych z edukacją dla bezpieczeństwa.
Słowa kluczowe: organizacje proobronne i paramilitarne, szkoły i klasy mundurowe, rekrutacja do organizacji paramilitarnych, rekrutacja do szkół i klas mundurowych

Przestrzeń miejska w realiach polskich – współczesne uwarunkowania a perspektywa rozwoju

Martyna Rajek
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Model współczesnych ośrodków miejskich kształtowany jest w wyniku wpływu coraz większej liczby pejoratywnych procesów urbanistycznych, jak i nowo powstających trendów globalnych na strukturę przestrzenno-społeczną aglomeracji. W efekcie, przestrzenie miejskie przekształcają się w struktury zdefragmentowane, cechujące się znacznie mniejszą czytelnością niż ich modernistyczne odpowiedniki, co stanowi istotny dylemat związany z rzeczywistością i otoczeniem, w której miałby funkcjonować przyszły człowiek. Niniejszy artykuł jest zatem próbą zdiagnozowania stanu polskich przestrzeni miejskich oraz wskazania postępujących przeobrażeń, które wymagają najpilniejszych działań wstrzymujących niekorzystne konwersje. Istotą jest także przybliżenie procesu odnowy miast, jak również uświadomienie prognostycznych uwarunkowań polskich zespołów miejskich w przyszłości.
Słowa kluczowe: polska przestrzeń miejska, miasta przyszłości, inteligentny rozwój, odnowa miast, współczesność, procesy miejskie, kryzys miast

Jak korzystać z danych statystycznych? Analiza przypadku imprez masowych w województwie kujawsko-pomorskim

Magdalena Miśko
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Streszczenie: Celem opracowania jest przedstawienie bogactwa zasobów statystyki publicznej, które zobrazowano na przykładzie podstawowych danych statystycznych dotyczących imprez masowych. W pracy dokonano analizy wynikowych danych statystycznych pochodzących z badania pt. Masowe imprezy artystyczno-rozrywkowe oraz sportowe, by umiejscowić województwo kujawsko-pomorskie na tle innych województw i całego kraju. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że imprezy masowe, szczególnie w postaci imprez sportowych, stanowią siłę regionu i mogą stanowić wizytówkę województwa kujawsko-pomorskiego w Polsce.
Słowa kluczowe: badania statystyczne, impreza masowa, metody badań statystycznych, region kujawsko-pomorski

RECENZJE

Marcin Wałdoch (rec.): Marcin Grabowski, Rywalizacja czy integracja? Procesy i organizacje integracyjne w regionie Azji i Pacyfiku na przełomie XX i XXI wieku, Księgarnia Akademicka, Kraków 2015, ss. 321.

Joanna Wieczorek-Orlikowska (rec.): „Teoria Polityki” 2017, nr 1