dr Nowikiewicz Elżbieta Deutsch

WISSENSCHAFTLICHE  BIOGRAPHIE

 

Magisterarbeit

Die preußische Polenpolitik und der polnische Widerstand dargestellt aufgrund ausgewählter Ostmarkenromane und ostmärkischer Erzählungen (1992, Adam Mickiewicz Universität in Poznań)

 

Dissertation

Literarische und kulturelle Öffentlichkeit in Bromberg in den Jahren 1815-1918 (2002, Adam Mickiewicz Universität in Poznań)

 

 FORSCHUNGSSCHWERPUNKTE:

• deutschsprachige Literatur der zweiten Hälfte des 19. und der Anfänge des 20. Jahrhunderts 

• deutschsprachige Literatur der Provinz Posen
• Autobiographieforschung
• Geographie der Literatur
• Literaturdidaktik
• polnische Motive in der deutschsprachigen Literatur

 

STUDIEN- UND FORSCHUNGSAUFENTHALTE IM AUSLAND

• 1989 - Teilstudium an der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg
• 1996  - zweimonatiger Forschungsaufenthalt (Freie Universität)
• 1997 -  zweimonatiger Forschungsaufenthalt (Freie Universität)
• 2000 - einmonatiger Forschungsaufenthalt an der Freien Universität zu Berlin

 

STIPENDIEN UND PREISE

• 1995 -  Stipendium aus den Mitteln der Österreichischen Bootschaft, Sprachkurs

• 1996 -1997 – zweijähriges Stipendium des Deutschen Akademischen Austauschdienstes im Rahmen des Programms Vor-Ort für Doktoranden
• 2000 - einmonatiges Forschungsstipendium des DAAD

 

PUBLIKATIONEN

Herausgebertätigkeit

Czytanie Bydgoszczy. Bromberg erlesen. Bydgoszcz (Wydawnictwo UKW) 2011, ISBN 978-83-7096-791-8, zweisprachige Publikation

 

Kompetencje ogólne. Kształcenie filologów. Neofilolog 40/1. Czasopismo Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego. Poznań-Bydgoszcz 2013, 157 S.

http://www.poltowneo.org/neofilolog-main/numery/177-neofilolog-nr-40-1.html

 

Dydaktyka języków obcych a kompetencje ogólne. Bydgoszcz 2013, 262 S. (in Zusammenarbeit mit Joanna Stańczyk)

 

LiterarischeTopographien in Ostmitteleuropa bis 1945. Frankfurt/M: Peter Lang 2014, 245 S. /  Posener Beiträge zur Germanistik, 1610-207X; Bd. 35.

 

Beiträge in Zeitschriften und Sammelbänden

 

Bydgoskie niemieckojęzyczne pisma periodyczne w latach 1815-1900. In: Kronika Bydgoska XVIII. Bydgoszcz 1997, S. 127-160.

 

Działalność niemieckiego teatru w Bydgoszczy do 1890 roku (Teil 1). In: Kronika Bydgoska XIX. Bydgoszcz 1998, S. 98-130.

 

O działalności niemieckiego teatru w Bydgoszczy w latach 1896-1920 (Teil 2). In: Kronika Bydgoska XX. Bydgoszcz 1999, S. 130-154.

 

Wspomnienie o salonie rodziny Roquette. In: Kronika Bydgoska XXIII. Bydgoszcz 2002, S. 302-312.

 

Deutsches Theater am Theaterplatz in Bromberg bis 1920. In: Horst Fassel, Małgorzata Leyko, Paul S. Ulrich (Hrsg.): Polen und Europa. Deutschsprachiges Theater in Polen und deutsches Minderheitstheater in Europa, Łódź 2005.

 

Literatura wobec realioznawstwa. O wykorzystaniu tekstów literackich w nauczaniu języka obcego na poziomie akademickim. In: Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, Hrsg. M. Mackiewicz, Poznań 2005, S. 227-235.

 

"Bydgoszcz to nie Heidelberg (...) a Brda to nie Nekar. Ale i tu da się żyć". Polsko-niemieckie sąsiedztwo w Bydgoszczy na przełomie XIX i XX wielu w świetle literatury Marchii Wschodniej (Ostmarkenliteratur). In: Kronika Bydgoska XXVI. Bydgoszcz 2005, S. 51-68.

 

Wspomnienia z podróży do Polski. Uwagi na temat współczesnej niemieckiej literatury podróżniczej na przykładzie tekstów Tiny Stroheker i Matthiasa Kneipa. In: Grzegorz, Moroz; Mirosław, Ossowski; Jolanta, Sztachelska (Hrsg.): Tożsamość i odrębność w zjednoczonej Europie. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej, Olecko 2006, S. 231-248.

 

Bydgoska scena i krytyka teatralna w latach 1824-1920. In: Polacy i Niemcy w Bydgoszczy / Polen und Deutsche in Bromberg. Sympozjum 2 kwietnia 2006 / Symposium 20. April 2016. Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy / Bezirksmuzeum Bydgoszcz, S. 59-65.

 

Die Qual der Mütter. Anmerkungen zu Leontine v. Winterfeld-Platens Lebenserinnerungen. In: Claudia Glunz, Artur Pełka, Thomas F. Schneider (Hrsg.): Information Warfare. Die Rolle der Medien (Literatur, Kunst, Photographie, Film, Fernsehen, Theater, Presse, Korrespondenz) bei der Kriegsdarstellung und -deutung. Schriften des Erich Maria Remarque-Archivs. Band 22. Göttingen 2007 / Universitätsverlag Osnabrück/, S. 333-340.

 

Niemcy i Polacy w świetle literatury "Marchii Wschodniej". Rozważania na temat istnienia niemieckiej tożsamości  w Bydgoszczy na przełomie XIX i XX wieku. In: Małgorzata, Święcicka (Hrsg.): Polszczyzna Bydgoszczan. Historia i współczesność, Bydgoszcz 2007 /Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego/, S. 183-191.

 

Motyw podróży w "Die Zeit der Stinte" Artura Beckera i "Schlesisches Wetter" Olafa Müllera. In: Grzegorz,  Moroz; Mirosław, Ossowski (Hrsg.): Tożsamość i odrębność w zjednoczonej Europie (II). Motyw podróży w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej, Olecko 2007 /Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej/, S. 315-322.

 

Gedanken über autobiographisches Schreiben ausgewählter deutschsprachiger Bromberger Schriftsteller. In: Szabolcs János-Szatmári (Hrsg.): Germanistik ohne Grenzen. Studien aus dem Bereich der Germanistik. Bd. 2, Klausenburg-Großwardein 2007 /Partium Verlag/, S. 255-273.

 

Das deutsche Theater in Bromberg in den Jahren 1939-44. In: Horst, Fassel; Paul S. Ulrich (Hrsg.): Alltag und Festtag im deutschen Theater im Ausland vom 17.-20. Jahrhundert. Repertoirepolitik zwischen Wunschvorstellungen der Kritik und des Publikums. Thalia Germanica Bd. 9, Berlin 2007 /Lit Verlag/, S. 209-250 (mit Anhang).

 

1. Niemieckie życie teatralne w Bydgoszczy do 1920 roku (S. 57-117);

2. Teatr Deutsche Bühne w Bydgoszczy (DBB) w latach 1920-1939 (S. 119-137);

3. Teatr niemiecki w Bydgoszczy w latach 1939-1944 (S. 273-283). In: Karolina, Prykowska-Michalak (Hrsg.): Teatr niemiecki w Polsce XVIII-XX wiek. Łódź 2008 /Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego/.

 

Prasa o wydarzeniach w Bydgoszczy z 3-4 września 1939 roku. In: Tomasz, Chińciński; Paweł Machcewicz (Hrsg.): Bydgoszcz 3-4 września 1939. Studia i dokumenty. Seria "Monografie": Bd. 45, Warszawa 2008 /IPN/ S. 805-821.

 

Bromberg in den Werken deutschsprachiger Schriftsteller. Autobiographische Reflexionen über die Stadt. In: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen 2008. Bonn 2008, S. 119-141.
polnische Version des Artikels in: Małgorzata, Święcicka (Hrsg.): Polszczyzna Bydgoszczan. Historia i współczesność. Bydgoszcz 2009 /Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego/, S. 193-210.
und in: Katarzyna, Grysińska; Włodzimierz, Jastrzębski; Albert S. Kotowski (Hrsg.): Bydgoszcz. Miasto wielu kultur i narodowości. Bydgoszcz 2009, S. 234-256.

 

Eine Stadt erlesen. Über die Integration regionaler Inhalte in die bestehenden Lehrprogramme. In: Andreas, Kramer; Jan, Röhnert (Hrsg.): Literatur — Universalie und Kulturenspezifikum. Göttingen 2010, S. 101-112.

 

Deutsche und Polen dargestellt anhand ausgewählter Texte der Bromberger Ostmarkenautoren. Überlegungen zur Möglichkeit einer lokalen Identität der Deutschen in der Region Bromberg um 1900. In: Studia Germanica Posnaniensia XXXII, Maria Wojtczak (Hrsg.), Poznań 2011 /Wydawnictwo Naukowe UAM/, S. 111-119.

 

Autobiographische Leitthemen der Schriftsteller aus der Provinz Posen. Nationalitäten im deutsch-polnischen Grenzgebiet. In: Andrea, Benedek; Renata Alice, Crişan; Szabolcs, János-Szatmari; Noémi, Kordics; Eszter, Szabo (Hrsg.): Interkulturelle Erkundungen. Leben, Schreiben und Lernen in zwei Kulturen. Teil 1, Frankfurt/M 2012 /Peter Lang/, S. 261-271.

 

Mikrohistorie niemieckojęzycznych mieszkańców Prowincji Poznańskiej a geopolityka. In: Porównania 12, 2013, S. 55-71.

 

Die Provinz Posen in Autobiographien und autobiographischen Aufzeichnungen. Eine literaturgeographische Lektüre. In: Elżbieta, Nowikiewicz (Hrsg.): Literarische Topographien in Ostmitteleuropa bis 1945, Frankfurt/M 2014 /Peter Lang/, S. 187-207.

 

"Śmierć miasta" czy powrót do życia? Hans Magnus Enzensberger o Warszawie na podstawie eseju Polnische Zufälle. In: Joanna Godlewicz-Adamiec, Tomasz Szybisty (Hrsg.): Literatura a architektura, Kraków-Warszawa 2017 /Imedius Agencja Reklamowa/ S. 405-417.

Wissenschaftliche Übersetzungen

 

Stefanie Kaplan: "Róbcie co chcecie" - Chmury.Dom. (Wolken.Heim.) jako tworzywo. In: "Mówię i mówię". Teatralne maski Elfriede Jelinek (Hrsg. Monika Szczepaniak). Bydgoszcz (Wydawnictwo UKW) 2008.

 

TAGUNGEN

Organisation von wissenschaftlichen Konferenzen

2013 – Konferenz: Literarische Topographien in Ostmitteleuropa bis 1945,  Uniwersytet Kazimierza Wielkiego in Bydgoszcz, 18.- 20.04.2013.

 

Teilnahme an wissenschaftlichen Konferenzen

1992 - KLAUS STAEMMLER /27-28.04.1992/, Wyższa Szkoła Pedagogiczna in Bydgoszcz

1994 - Konferenz: Wandlungen in der deutschsprachigen Schweizer Literatur seit 1980 /20-23.09.1994/ Uniwersytet Śląski

1999 - Konferenz: Polsko-niemieckie stosunki kulturowe i komunikacyjne /18-20.10.1999/, Wyższa Szkoła Pedagogiczna in Bydgoszcz

2003 - Seminar: Polacy i Niemcy w XX stuleciu - skomplikowane sąsiedztwo i żmudna droga prowadząca do odzyskania zaufania i porozumienia /23.03.2003/, Instytut Historii Akademii Bydgoskiej, Deutsch-Europäisches Bildungsweg i Ostseeakademie im Pommernzentrum

2004 - Konferenz: Dydaktyka języków obcych a kompetencja  kulturowa i komunikacja interkulturowa. Teoria-Praktyka-Perspektywy /11-12.06.2004/ Wyższą Szkołę Bankowa in Poznań. Referat: Literatura wobec realioznawstwa. O wykorzystaniu tekstów literackich w nauczaniu języka obcego na poziomie akademickim.

2004 - Internationale Konferenz: Deutsches Theater im multikulturellen Raum /15-18.06.2004/, THALIA GERMANICA und Instytut Teorii Literatury, Teatru i Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Łódzkiego. Referat: Deutsches Theater am Theaterplatz in Bromberg bis 1920.

2005 - Konferenz: Tożsamość i odrębność w zjednoczonej Europie. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej /26-27.09.2005/ Universität in Gdańsk und Wszechnica Mazurska w Olecku; Referat: Wspomnienia z podróży do Polski. Uwagi na temat współczesnej niemieckiej literatury podróżniczej na przykładzie tekstów Tiny Stroheker i Matthiasa Kneipa.

2005 – Internationale Konferenz: Information Warfare /Łódź, 28.09.-02.10.2005/  Uniwersytet Łódzki

2005 – Workshop: Konflikty pamięci - pamięć konfliktów. Postrzeganie Dolnego Śląska w wybranych tekstach z literatury polskiej i niemieckiej po 1945  /Obrzycko, 17-18.10.2005/  UAM

2006 – Internationale Konferenz: Deutsches Theater in Polen.

Migrationen des deutschen Theaters in Mitteleuropa /21-24.09.2006/ Soczewka bei Płock. Referat: Niemiecki teatr mniejszościowy Deutsche Bühne w Bydgoszczy

2006 - Konferenz: Tożsamość i odrębność w zjednoczonej Europie II. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej /27-28.09.2006/ Universität in Gdańsk und Wszechnica Mazurska in Olecko; Referat: Motyw podróży w powieściach Olafa Müllera i Artura Beckera.

2006 - Konferenz der Thalia Germanica  /Rumänien; Cluj-Napoca /8-11.11.2006/:  Alltag und Festtag im deutschen Theater im Ausland vom 17.-20. Jahrhundert. Repertoirepolitik zwischen Wunschvorstellungen der Kritik und des Publikums. Referat: Działalność teatru niemieckiego w Bydgoszczy w latach 1939-1944.

 

2007 - Konferenz: Germanistik ohne Grenzen /15-17.02.2007/ Universität in Oradea (Rumänien). Referat: Deutschsprachige Bromberger literarische Lokalgrößen – ihre Autobiographien bzw. Lebenserinnerungen

2007 - Seminar: Zwischen atemberaubender Phantasie’ und ‚radikaler Gesellschaftskritik’ – Zum Werk von Günter Grass, Gdańsk, Goethe-Institut und CODN /21-23.06.2007/

2007 - Konferenz: Tożsamość i odrębność w zjednoczonej Europie III. Obrazy krajów i stereotypy narodowe w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej. /24-26.09.2007/ Universität in Gdańsk und Wszechnica Mazurska w Olecku; Referat: Bydgoszcz w twórczości autobiograficznej A. E. Johanna

2007 - Seminar: Literarische Erfahrungsräume. Zentrum und Peripherie im 19. und 20. Jahrhundert. Obrzycko, UAM /23-25.10.2007/.

 

2008 - Internationale Konferenz: Germanistik ohne Grenzen /20-22.02.2008/ Universität in Oradea (Rumänien). Referat: Bromberg im autobiographischen Werk von A. E. Johann.

2008 – Konferenz: Szanse i Zagrożenia dla Zarządzania i Edukacji w Wielokulturowej Europie, Wyższa Szkoła Bankowa in Poznań /18-19.06.2008/

2008 - Konferenz: Bydgoszcz. Miasto wielu kultur i narodowości, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego; Uniwersität in Bonn /20-21.11.2008/. Referat: Miejsce Bydgoszczy w osobistej topografii autorów. Rozważania na temat utworów autobiograficznych wybranych niemieckich pisarzy.

 

2009 - XIV. Internationale Deutschlehrertagung Weimar-Jena 2009 / Sektion Literatur und Kultur /3-7.08.2009/. Referat: Eine Stadt erlesen.  Über die Integration regionaler Inhalte in die bestehenden Lehrprogramme.

2009 - Konferenz: Mur berliński- polskie konteksty, Rathaus in Bydgoszcz, 20.11.2009.

 

2010 - Internationale Konferenz: Germanistik ohne Grenzen. Interkulturelle Erkundungen. Leben, Schreiben und Lernen in zwei Kulturen /23-25.09.2010/. Christliche Universität Partium in  Oradea (Rumänien). Referat: Autobiographische Leitthemen der Schriftsteller aus der Provinz Posen. Nationalitäten im deutsch-polnischen Grenzgebiet.

 

2012 - Referat im Rahmen der internationalen wissenschaftlichen Tagung: Narracja i pamięć. Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości /Warszawa 25.-26. April 2012/ Instytut Slawistyki PAN; Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW oraz Fundacja Slawistyczna. Referat: Tożsamości konstruowane na pograniczach kulturowych, etnicznych, językowych w świetle narracji autobiograficznych niemieckojęzycznych mieszkańców Prowincji Poznańskiej.

 

2013 - Tagung: Literarische Topographien in Mittelosteuropa bis 1945 /18.-20. April 2013/. Temat referatu:  Die Provinz Posen in Autobiographien. Eine literaturgeographische Lektüre.

2013 - Polnisch-deutsch-nordisches Symposium: Ich bin nicht von hier und doch kein Fremder. Autobiographisches Schreiben über die Herkunft aus einem anderen Land /Szczecin i Pobierowo, 25./26. –  28. IV.  2013/ Institut für Germanistik der Universität Szczecin; Academia Baltica Lübeck; Germanistisches Institut der Technisch-Naturwissenschaftlichen Universität Trondheim. Referat: Migrationserfahrungen im transnationalen sozialen Raum in Anlehnung an die Autobiographien der Autoren aus der Provinz Posen.

 

2013 - Konferenz Jelinek po polsku. Tłumaczenia i inscenizacje. Teatr Polski in Bydgoszcz, 23.-24.04.2013.

2013 - internationaler Workshop Neue germanistische Perspektiven: Gender. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego in Bydgoszcz. 

 

2015 - internationale wissenschaftliche Tagung: Kulturen und Sprachen der Erinnerung  / Warszawa 25.-26. September 2015 / Uniwersytet Warszawski/ Thema des Referats: Der Erste Weltkrieg - Erinnerungen der Posener Deutschen im Spannungsfeld der deutschen kollektiven Erinnerung.

 

2016 - interdiszilinare wissenschaftliche Tagung: Literatura a architektura / Kraków, 16.-17. April 2016 / Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie und Institut fur Germanistik UW / Referat zum Thema: „Śmierć miasta czy powrót do życia?” Hans Magnus Enzensberger o Warszawie na podstawie eseju  „Polnische Zufälle”.

2016 - Teilnahme an der Tagung: Der Liebesroman im 21. Jahrhundert / Bydgoszcz, 15.-16. September 2016 / KG UKW /

2016 - Tagung: Bydgoszcz w przestrzeni europejskiej. Od osady do metropolii –  główne kierunki rozwoju miasta z perspektywy historycznej / Bydgoszcz, 22. Oktober 2016 / Miasto Bydgoszcz, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UKW, Polskie Towarzystwo Historyczne, Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych / Thema  des Referats: Niemieccy transmigranci w Bydgoszczy - adaptacja, styl życia, doświadczenia.