Naukowcy z Instytutu Biologii Eksperymentalnej prowadzili badania dotyczące genetyki pszczoły miodnej. Poniżej prezentujemy ich osiagnięcia.
Ochrona zasobów genowych pszczoły miodnej
Pszczoła miodna to najważniejszy pod względem ekonomicznym gatunek owada. Człowiek dzięki pszczołom nie tylko uzyskuje miód i inne produkty pszczele, ale jest również uzależniony od zapylanych przez pszczoły roślin. Nic więc dziwnego, że ludzie pragną chronić zasoby genowe pszczół, gdyż zachowanie dużego poziomu zmienności genetycznej gatunku jest gwarancją utrzymania potencjału przystosowawczego do zmieniających się warunków środowiska.
Tymczasem najpoważniejszym zagrożeniem dla zasobów genowych pszczół jest zanik lokalnych ras i odmian, dobrze przystosowanych do rodzimych warunków klimatycznych i pożytkowych. Pszczoły z obszaru Polski zostały w dużym stopniu zmienione w wyniku importu matek pszczelich obcego pochodzenia. Rodzime populacje pszczoły miodnej są obecnie chronione w ramach tzw. zamkniętych rejonów hodowli, w których stada zachowawcze utrzymywane są w warunkach zbliżonych do naturalnych.
Dr Andrzej Oleksa z Katedry Genetyki Instytutu Biologii Eksperymentalnej UKW wraz z zespołem przeprowadzili badania poświęcone problemowi wypierania rodzimych genów przez geny pochodzące z obcych populacji w hodowlach zachowawczych pszczoły w Polsce (Grant MNiSW N311 029 32/2255). Istotny wkład przeprowadzonych badań w ochronę zasobów genowych pszczół polega na udoskonaleniu metod identyfikacji mieszańców dzięki wykorzystaniu markerów DNA. Uzyskane wyniki wskazują, że zamknięte rejony hodowli dość dobrze pełnią rolę izolacji rodzimych pszczół. Obce geny pojawiają się w naszych rodzimych populacjach głównie na skutek importu matek, a nie naturalnego przepływu genów za pośrednictwem trutni (udział obcych genów jest genów większy w DNA mitochondrialnym, dziedziczącym się w linii matecznej).
Wyniki badań opublikowano w pracy Oleksa, Chybicki, Tofilski, Burczyk (2011) „Nuclear and mitochondrial patterns of introgression into native dark bees (Apis mellifera mellifera) in Poland", która ukazała się w prestiżowym czasopiśmie Journal of Apicultural Research, wydawanym przez międzynarodową organizację pszczelarską IBRA (International Bee Research Association).
Obecnie w Katedrze Genetyki UKW realizowany jest kolejny projekt badawczy z zakresu genetyki konserwatorskiej pszczół, w ramach którego poszukiwane są dziko żyjące populacje mało zmienionych genetycznie pszczół rodzimego pochodzenia. Badania te spotkały się z dużym zainteresowaniem praktyków, nastawionych na uzyskanie pszczół odpornych na choroby i surowe warunki klimatyczne. Pozwolą one również na lepsze poznanie historii pszczół miodnych w Europie Środkowo-Wschodniej.
