Instytut Biologii Eksperymentalnej (Katedra Genetyki) UKW otrzyma dofinansowanie z Narodowego Centrum Nauki na realizację kolejnego projektu badawczego z zakresu genetyki populacyjnej drzew leśnych.

Tym razem badania dotyczą zmienności genetycznej oraz przebiegu procesów genetycznych w populacjach jarzębu brekinii (Sorbus torminalis [L.] Crantz) w kontekście ochrony zasobów genowych gatunku. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Jarosław Burczyk. Projekt oceniany był w ramach konkursu (OPUS 2) w panelu NZ9 NCN (Podstawy stosowanych nauk o życiu) i miło nam poinformować, że został tam sklasyfikowany na pierwszym miejscu listy rankingowej projektów zakwalifikowanych do finansowania (Okres realizacji: 2012-2015; Kwota 290 000,- PLN).

Jarząb brekinia (Sorbus torminalis (L.) Crantz) jest najrzadszym rodzimym drzewem leśnym występującym w Polsce. Zazwyczaj rośnie w małych rozproszonych populacjach. Ostatnie inwentaryzacje gatunku wykazały, że w całej Polsce występuje zaledwie około 3500 osobników w wieku reprodukcyjnym. Gatunek jest chroniony prawem, a niektóre populacje objęte zostały ochroną w postaci rezerwatów przyrody. Tym niemniej, skuteczna ochrona jarzębu brekinii wymaga w szczególności wiedzy z zakresu genetyki populacyjnej, bowiem zdolności przetrwania tego gatunku mogą w znacznym stopniu zależeć od trwałości jego zasobów genowych.

Projekt składa się z dwóch modułów badawczych. Z jednej strony celem projektu jest szczegółowe poznanie rozkładu zmienności genetycznej wewnątrz i między populacjami (blisko 50 populacji). Z drugiej strony projekt zakłada zdobycie szczegółowej wiedzy na temat znaczenia procesów kształtujących rozkład zmienności genetycznej, takich jak system kojarzenia oraz przepływ genów wewnątrz i między populacjami za pośrednictwem dyspersji pyłku i nasion. W projekcie wykorzystane będą mikrosatelitarne markery DNA genomu jądrowego oraz markery genomu chloroplastowego, a także nowatorskie metody statystyczne umożliwiające modelowanie przebiegu procesów genetycznych. Projekt będzie realizowany w ścisłej współpracy z Leśnym Bankiem Genów Kostrzyca.

Wyniki badań poza wartością poznawczą będą mogły być wykorzystane w praktyce. Rozpoznanie zmienności genetycznej jarzębu brekinii oraz zrozumienie mechanizmów warunkujących jej zachowanie dostarczą naukowych podstaw dla zarządzania zasobami genowymi gatunku. Umożliwi to w przyszłości opracowanie strategii ochrony zasobów genowych tego gatunku w skali całego kraju oraz specyficznych działań w ramach poszczególnych populacji, w tym populacji objętych ochroną rezerwatową.